Startpagina

Mythen zijn beschavingsverhalen over onze oorsprong en ons doel op aarde. Onbewust beïnvloeden deze verhalen ons leven, onbewust kunnen ze het zelfs bepalen. Ze omschrijven wat mogelijk is, geven vorm aan wie we zijn en leiden ons naar wat kan zijn. Mythen vormen een uitdrukking van de oerrelaties die er bestaan tussen archetypische elementen in het universum en hun tegenhangers in onze eigen psyche.

Het leitmotiv van dit verhala is dat van de held die het moet opnemen tegen iedereen. Wij nemen als vanzelfsprekend aan dat ons leven een worsteling zal zijn. Daarom blijven we altijd waakzaam, klaar om - thuis, op ons werk, onder kennissen en vrienden- te vechten tegen iedere angst die ons pad kruist. Hoe aangenaam ons leven ook is, de grote meerderheid onder ons blijft in deze parate toestand, waarin iedere ontmoeting het karakter krijgt van een soort strijd: strijd tegen collega's die eropuit zouden zijn ons baantje- of een promotie- in te pikken; tegen medestudenten die met hun prestaties de lat voor ons almaar hoger leggen; tegen de mensen die eerder dan wij een zitplaats in de metro veroveren; tegen winkeliers die ons te veel laten betalen; tegen de buren die in een duurdere auto rijden; zelfs tegen onze partner die het waagt vast te houden aan een andere mening dan de onze.

Het idee dat wij tegen de wereld moeten strijden, wortelt in onze fundamentele overtuiging dat ons 'zelf', dat iets dat wij 'ik' noemen, als een afzonderlijke entiteit zou bestaan, een unieke creatie van een genetische code die volstrekt losstaat van alles buiten onszelf.

Dit is de hardnekkige veronderstelling over onze menselijke zijnstoestand; we klampen ons eraan vast alsof heel ons bestaan erom draait- aan dit vage gevoel van alleen-staan, het idee dat we als in onszelf besloten, eenzame schepsels ons individuele leven leiden, terwijl al het overige - andere atomen en cellen, andere levensvormen, de landmassa's de planeten en zelfs de lucht waarin we allemaal ademen- als iets afzonderlijks zou bestaan, gescheiden van al wat verder existeert.

Hoewel we ons leven zijn begonnen vanuit de vereniging van twee individuen, staan we er- zo maakte de wetenschap ons wijs- de rest van ons leven alleen voor. De wereld staat volgens die visie onweerlegbaar buiten ons en gaat haar eigen gang, met of zonder ons. Ons hart klopt in laatste instantie alleen voor ons, geloven we, en dat geeft ons een pijnlijk gevoel.

Dit paradigma van wedijverend individualisme maakt dat we denken dat het leven een heldhaftige worsteling tegen vijandige elementen is, tussen mensen die met elkaar concurreren om hun aandeel in sterk beperkte hulpbronnen. Er zou niet genoeg zijn voor ons allemaal en de kans is groot dat anderen sterker zij dan wij, zodat we enorm ons best moeten doen om er eerder bij te zijn.

In de meest voorkomende mythen  zijn we kinderen van een scheiding. De Grote Moeder, een fundamenteel archetype van de psyche, werd als levend afgodsbeeld aanbeden. Ze is de archetypische stammoeder van ons allen; de herinnering aan haar zit diep  in het collectieve onbewuste verborgen. Ze weerspiegelt hoe we als klein kind onze eigen moeder ervoeren en belichaamt de archetypische kenmerken van de barende bron_ koestering, voeding, omvatting en verbondenheid.

Ze was lange tijd uit de collectieve geest van de westerse beschaving verdwenen. Tijdens haar afwezeigheid is de Grote Vader de enige hoofdpersoon in onze belangrijkste mythen geworden. Hij is sterk en machtig, maar afstandelijk en ongrijpbaar. Hij heeft geen vrouw of dochter en is vervreemd van alles waarvoor het vrouwelijk archetype staat. Zijn enige zoon is gekruisigd, ogenschijnlijk vanwege de zonden van de kinderen. Bij de echtscheiding zijn wij, de bastaardkinderen, aan de Vader toegewezen. In ons nieuwe huisgezin kon er niet over de Moeder worden gesproken en zo vergaten we haar.

Geen wonder dat we zo naar romantische liefde hunkeren.Geen wonder dat onze collectieve fantasie van de mythe man-ontmoet-vrouw-en-ze-leven-nog-lang-en-gelukkig doordrongen is en dat andere vormen van liefde  hierdoor  onherkenbar zijn geworden.

Als we kinderen uit een volledig en liefdevol mythisch gezin wren, een partnerschapsmythologie, zouden we misschien vereniging ervaren door samen te werken en zouden we misschien niet de dwangmatige behoefte hebben om ons verzwakte zelf via een ander te completeren.

Door deze scheidingsmythe zien we onszelf als losstaand van de ntuur, van elkaar, van het goddelijke. Door ras, klasse, gender en leeftijd worden scheidingen gecreëerd. Individuen krijgen het morele recht toebedeeld, worden zelfs aangemoedigd, om alles te doen wat nodig is om hun eigen individuele bestaan vooruit te helpn. Terwijl wij onze eigen individuele belangen behartigen, wordt het milieu en alles wat erin leeft vernietigd. Rijkdom en klassenverschil brengen meer scheiding, meer privacy en meer individualisme teweeg.

Door het isolement waarin wij verkeren, kunnen we ons nauwelijk bij alle tragedies die zich in de wereld voordoen betrokken voelen.

De mythe van de romantische liefde is in het afgelopen millennium onstaan in het Westen. Het is een van onze meest destructieve culturele erfenissen. Dat komt doordat het voornaamste ideaal dat erdoor wordt uitgedragen - het vinden van een zielsverwant - in werkelijkheid vrijwel onmogelijk is. We kunnen jarenlang op zoek zijn naar die schimmige persoon die al onze emotionele behoeften en seksuele begeerten kan bevredigen, die ons vriendschap en zefvertrouwen kan schenken, die ons zal steunen en met ons zal lachen, onze geest zal prikkelen en onze dromen zal delen.

We stellen ons voor dat zich ergens in de hogere liefdesferen onze ontbrekende wederhelft bevindt, bij wie we ons compleet zullen voelen zodra we er in slagen ons wezen met dat van de ander te verenigen in de hemelse verbintenis die romantische liefde heet.
We gaan er zonder meer van uit dat romantische liefde mogelijk is.

Percepties hebben invloed op ons organisme en dragen bij aan het scheppen van onze werkelijkheid. Ons 'verhaal', de filosofische lens waardoor wij de wereld waarnemen en begrijpen, is in hoge mate bepalend voor de parameters van onze collectieve werkelijkheid. De geschiedenis onthult dat beschavingen continu onderhevig zijn aan evolutie, waarbij het ene basisparadigma plaatsmaakt voor het volgende, in een dynamische, spiralende dans. Er zijn vier culturele percepties die de hoeksteen vormen van de realiteit van dit moment, hoewel de eigentijdse wetenschap van alle vier heeft vastgesteld dat ze gebrekkig of zelfs volledig onjuist zijn.

Het vertrouwen in- of zelfs de verering van - de moderne wetenschap in het materiële domein heeft ertoe geleid dat we nu als het ware opgesloten zitten in een levensgevaarlijke impasse.  Voortgezette economische groei op basis van een versnelde roofbouw op natuurlijke hulpbronnen is niet vol te houden. De sectoren economie, politiek, gezondheidszorg en communicatie, lijden allemaal aan dezelfde fatale aandoening: ze hebben het huidige paradigma, het wetenschappelijk materialisme, tot enorme proporties doorgevoerd, waardoor geld, materialisme en machines nu belangrijker en waardevoller zijn dan mensen.

Het wetenschappelijk materialisme steunt op vier aannames die tot voor kort als onomstotelijke wetenschappelijke feiten werden beschouwd:

Perceptiemythe 1: Alleen materie doet ertoe
Perceptiemythe 2: De geschiksten overleven
Perceptiemythe 3: Het zit in de genen
Perceptiemythe 4: De evolutie verloopt lukraak

Bijna iedereen accepteert de zogenaamde 'mythes van geluk': de overtuigingen dat sommige gebeurtenissen in het leven (het huwelijk, kinderen, een goede baan, rijkdom) ons gelukkig maken en dat tegenslagen(gezondheidsproblemen, verbroken relaties, financiële problemen) ons ongelukkig maken. Zelfs na de ingrijpendste gebeurtenissen in het leven keren we terug naar ons aanvankelijke geluksniveau en vergeten al snel wat ons zo opgetogen en ongelukkig maakte.

'Hoe ontwikkelen we een nieuwe, heldere kijk op de grootste keepunten in ons leven'.
Een geluksmythe is de veronderstelling:'Ik word gelukkig als.... (vul maar in). Het is niet zozeer dat we niét gelukkig worden als die dromen uitkomen. Want dat zal zeker gebeuren. Het probleem is dat als je die hebt bereikt, ze ons niet zo intens en langdurig gelukkig maken als we denken.

En als we door het bereiken van die doelen niet zo gelukkig zijn als we hadden verwacht, krijgen we het gevoel dat er iets aan ons mankeert.

De keerzijde van deze geluksmythe is ook een venijnige misvatting. Dat is de volgende overtuiging:'Ik kan niet gelukkig zijn als ..... (vul maar in). Als het fortuin ons niet langer toelacht, reageren we daar vaak overdreven op. Dan denken we dat we nooit meer gelukkig kunnen worden, dat ons leven zoals we dat kennen voorbij is.

Reactie en actie.
Het is onze eerste reactie die ervoor zorgt dat zulke veranderingen ontaarden in crisismomenten, in plaats van dat we ze kunnen zien als te verwachten en zelfs doodnormale gebeurtenissen in het leven die ze feitelijk zijn. Het komt helaas door onze eerste reactie dat we een dramatisch en vaak desastreus pad inslaan. Wanneer we bijvoorbeeld beseffen dat ons werk ons geen voldoening meer schenkt en we in eerste instantie denken dat er iets mis is met de baan of de werkgever, en we op zoek gaan naar een andere baan, kan een voldoening gevende oplossing voor de langere termijn wellicht zijn dat we de baan anders invullen en opnieuw in overweging nemen; om onze gedachten en gevoelens in een ander daglicht te gaan zien.