Startpagina

1. Welke Zelfhulptechnieken mogen we van een bepaalde filosofie verwachten om toe te passen in ons leven.
2. Kunnen we deze filosofie accepteren als leidraad in ons leven.
3. Kan deze filosofische benadering de grondslag vormen voor een samenleving of zelfs voor een hele maatschappij.

Toelichting.
De filosofie schenkt ons kracht- uitzonderlijke kracht- om onze eigen aard te veranderen en onze gevoelens te genezen. Maar er is altijd een rauwe, heftige wereld buiten onszelf, waar we geen invloed op kunnen uitoefenen. 
Filosofie kan je inwendige kracht en zelfbeheersing bieden, maar ze kan je niet beschermen tegen de wisselvalligheden van de buitenwereld.

Gevoelsstoornissen zoals depressies worden in hoge mate veroorzaakt door zelfgesprekken: door de voortdurende monoloog die we de hele dag onbewust met onszelf voeren. We spreken onophoudelijk met onszelf, om de wereld en ons handelen te interpreteren. Dit onbewuste spreken heeft een rechtstreekse invloed op onze gevoelens en op onze ervaring van de werkelijkheid.

Met filosofische therapie kunnen we dit onbewuste spreken bewust maken, bijvoorbeeld door gebruik te maken van de techniek van het dagboek of het socratisch gesprek. Vervolgens concentreren we ons op onze nieuwe filosofische inzichten en herhalen die net zo lang tot onze geest ervan doordrongen is en de nieuwe gedachten onderdeel worden van onze automatische zelfgesprekken.
Alle grote religieuze stromingen kennen soortgelijke memorisatie- en herhalingstechnieken. Door de mantra, een korte zin die wordt herhaald,  te herhalen worden de grondbeginselen van een filosofie of van een godsdienst in de geest van de leerling geprent. Kennelijk wordt er ook een bepaalde energie opgewekt door het geluid en de trilling.

Een eenmalige openbaring van de denkgewoonten schade aanrichten is niet genoeg. Je moet er systematisch aan werken om nieuwe denkgewoonten te vormen.

Filosofie wil ons vermogen bewust na te denken en sceptische vragen te stellen ontwikkelen, zodat we culturele clichés kunnen doorprikken. Maar willen we werkelijk dat onze filosofische inzichten onze psyche veranderen en een doeltreffende therapie bieden voor ons gevoelsleven, dan zullen deze inzichten ook de irrationele  en automatische aspecten van onze psyche moeten aanspreken.

Gedachten moeten automatische denkgewoontes worden en ook ons gevoel en ons gedrag bereiken. Het heeft weinig zin als je hersenschors wijs en filosofisch is, maar de overige 95 procent van je persoonlijkheid onverbeterlijk hetzelfde blijft. Nieuwe filosofische inzichten zullen nooit tot diep onder de huid doordringen als je jezelf er niet van doordringt.Je zult er steeds opnieuw mee in aanraking moeten komen. Je zult jezelf er op allerlei manieren aan moeten herinneren en het je ziel moeten inprenten.

De levensvisie van filosofen zetten we in om weer vol in het leven te leren staan.Filosofie voor het leven is een levensveranderende kracht.

Filosofen leren ons hoe we onszelf kunnen helpen:
* hoe we onze emoties kunnen beheersen
* hoe we ons betrokken kunnen voelen bij de samenleving
* hoe we moeten leven
Het is zelfhulp van de beste soort die onze geest verruimt, ons verbindt met maatschappij, wetenschap, cultuur en kosmos.

Hoe leer je je gevoelens te begrijpen en te beheersen:
* door gevoelens een andere vorm te geven
* hoe om te gaan met tegenslag
* hoe goed te leven

'De mens raakt niet in de war door de dingen,
maar door zijn mening over de dingen'.

Epictetus

De socratische filosofie heeft een vorm gekregen in het ABC- model van de Cognitieve Gedragstherapie:
a. we beleven een gebeurtenis
b. vervolgens interpreteren we die
c. daarna krijgen we een emotionele reactie in overeenstemming met onze interpretatie.
CGT richt zich op het veranderen van denkgewoontes.

We kunnen onze gevoelens veranderen door onze ideeën of meningen over gebeurtenissen te veranderen. De betekenis van de gebeurtenissen raakt mensen.
Je kunt er bepaalde giftige ideeën en denkwijzen op na houden die je schade berokkenen. Deze vormen de kern van een emotioneel probleem. Je gevoelens volgen de opvattingen. Gevolg; gespannenheid.

De methode om je onbewuste opvattingen te toetsen is de socratische methode:
* leer vragen stellen aan jezelf.
* waarom doe je iets?
* Wat doe je?

Filosofie is de wijze waarop je de wereld interpreteert en wat volgens jou belangrijk is in het leven, bepalen je geestelijke en lichamelijke gezondheid. Bepaalde opvattingen leiden tot bepaalde gevoelstoestanden. Je kunt andere mensen of de cultuur niet de schuld geven. Het is onze eigen verantwoordelijkheid om 'zorg te dragen voor onze ziel'. Onderzoek je ziel kritsich en kies welke opvattingen redelijk en welke schadelijke zijn. We moeten al onze hulp en kracht aanwenden om onszelf te kunnen behandelen. Voel je levensfilosofie aan de tand. Voer een dialoog met jezelf. Help je bewust te worden van onbewuste opvattingen. Filosofie is niet alleen een kwestie van abstract denken, maar ook een handelwijze verkregen door oefening. Dit vraagt moed, energie en nederigheid: toegeven dat je kijk op de wereld niet klopt. We klampen ons vast aan onze overtuigingen, zelfs als dat onze ondergang betekent.

Zodra je een negatief gevoel opmerkt dat je van je stuk brengt leer je de vraag stellen:
* reageer ik rationeel?
* is mijn reactie redelijk?
* zou ik verstandiger kunnen reageren?
De richtlijnen bevinden zich in onszelf. Emotionele reacties van de mens kunnen opnieuw worden aangeleerd.

4 stappen van de socratische traditie:
1. de mens kan zichzelf kennen. We kunnen gebruik maken van onze rationele vermogens om onze onbewuste opvattingen en waardeoordelen aan de tand te voelen.
2. de mens kan zichzelf veranderen met behulp van onze rationele vermogens kunnen we onze opvattingen veranderen. Hierdoor zal ons gevoel veranderen, want ons gevoel volgt onze opvattingen.
3. de mens kan bewust nieuwe denkwijzen ontwikkelen evenals nieuwe manieren om te voelen en te handelen.
4. als we de filosofie als levenswijze praktiseren zullen wij in ons leven beter gedijen.

De eerste drie stappen leren je hoe je je geest kunt besturen. De vierde stap gaat over de vraag waar je naartoe gaat.

'Levensfilosofie'  Jules Evans
'Cognitieve Gedragstherapie' Rob Wilson

In 'Het raadsel Spinoza'  geschreven door Irvin Yalom, probeert hij de doodsangst van mensen te bezweren met filososfische argumenten.. Elk mens wil in leven blijven en we weten dat we doodgaan. Doodsangst is reëel en niet uit te bannen. Soms zijn mensen geobsedeerd door de dood, die bij elk pijntje denken dat ze doodgaan, die in paniek raken als ze bloed moeten laten prikken. Zo'n angst verhindert mensen om echt te leven.
Het paradoxale is dat het spreken over de dood, het omgaan met de dood en het onder ogen zien van de dood, mensen leert volledig te leven.

Leven na de dood.
Epicures schrijft dat de periode voor we begennen te leven, net zo is als de periode na onze dood. Als we niet bang zijn voor die periode ervoor, waarom zouden we dat dan wel zijn voor wat erna komt?
Het vasthouden aan een leven na de dood bewijst ons geen dienst. 

Aan het roer staan van je eigen ziel, hoe doe je dat?
Zone 1:
Door voortdurend voor ogen te houden wat je zelf in de hand hebt en wat niet. Wat hebben we onder controle; onze opvattingen. De grondslag van onze menselijke vrijheid, autonomie en soevereiniteit.We moeten leren macht uit te oefenen over onze gedachten en opvattingen. Niemand kan ons hersenspoelen als we weten hoe we ons ertegen kunnen wapenen.

Een weerbare houding is aan te leren.
Uitgangspunt; je gevoelens leren beheersen, zodat ze jouw niet gaan beheersen.Je bent baas over je gedachten. Raak niet in paniek om dingen waar je geen invloed op kunt uitoefenen. Concentreer je op wat je wel onder controle hebt. Werk aan de dingen die binnen je vermogen liggen niet die buiten je bereik liggen.

Stoïcijns: onder alle omstandigheden onverstoorbaar jezelf blijven, je verstand gebruiken en loskomen van gehechtheid aan of afweer van de dingen buiten jezelf.

Zone 2:
Waar we geen of weinig invloed over hebben zijn de gebeurtenissen buiten ons. Zoals het weer, ons bezit, onze baan, ons lichaam, vrienden en familie, de economie, het verleden en de toekomst, onze reputatie.

Veel leed ontstaat door twee menselijke misvattingen.
1. We proberen controle uit te oefenen over de dingen in Zone 2, die buiten onze controle vallen. Zodra dat niet lukt voelen we ons hulpeloos, machteloos, boos, schuldig, bang of teleurgesteld.
2. We nemen geen verantwoordelijkheid voor het gebied van onze gedachten en opvattingen, die wél onder onze controle vallen.
We schrijven onze gedachten toe aan de buitenwereld . We zien onszelf als machteloze slachtoffers  overgeleverd aan de genade van omstandigheden waarop we geen invloed hebben. Veel gevoelsstoornissen zijn het gevolg van deze twee fatale vergissingen. Dit gaat ook op voor psychotische aandoeningen. Ze worden bepaald door onvermogen om de eigen persoonlijke grenzen te bepalen en onbegrip wat er wel en niet onder onze eigen controle valt.
Ook bij een sociale fobie ben je  geobsedeerd over wat anderen over je denken. Je bent gefixeerd op de mening van anderen en die onttrekt zich aan je controle. Met als gevolg het toeschrijven van je neerslachtigheid, nervositeit en achterdocht,  aan anderen. De verantwoordelijkheid voor de eigen opvattingen en overtuigingen worden van de hand gewezen.

Wees proactief. Let op je omgeving in moeilijke en stressvolle situaties. Buig mee en krijg greep op de situatie. Richt je energie op dingen die positief kunnen worden beïnvloed. Denk bij alles wat je overkomt; ik ben een individueel persoon en ik beschik over het vermogen om ver-antwoord-elijkheid te nemen. We bezitten de kracht om zelf te kiezen voor onze reacties. Vergroot je veerkracht om je emoties onder controle te houden.
Het heeft geen zin om je schuldig te voelen over dingen waar anderen verantwoordelijk voor zijn.

'Geen pillen maar Plato' Lou Marinoff

Proust vertelde met zijn Madeleineverhaal, dat smaak en herinnering met elkaar te maken hebben. Ook het ruiken van parfum of versgebakken chocoladekoekjes kan aanleiding zijn voor een stroom van herinneringen. Ook wel deja-vu genoemd.
Bij Marcel Proust gebeurde dat toen hij een madeleine (zie foto) in de thee doopte.

Sinds Descartes
wordt het denken
zwaar overschat

Denken is een ver-
tra-gings-procces
Het leggen van

noodverband na
bliksem- of bom-
inslag. Eerst

zie je een flits
Dan hoor je een
klap en dan be-

gint het denken
pas

J.A.Deelder

'Analytische meditatie' Dalai Lama