Startpagina

Religies zijn waar voor zover ze werken.
En ze werken wanneer ze mensen helpen:

1. met zijn gebreken en die van de medemens om te gaan.
2. om zich te verzoenen met de eindigheid en de zinloosheid die nu eenmaal met het leven gegeven zijn.

Geen enkele religie heeft een van God gegeven waarheid.
Bewijzen dat God niet bestaat is een amusant tijdverdrijf; meestal met een open einde of ruzie.
Wat hebben religies te bieden: ze zijn af en toe nuttig, interessant en troostrijk. Ze stimuleren besef en ze wekken gemeenschapszin op, ze gebruiken kunst en cultuur, vormen de geest en zetten aan tot dankbaarheid.

We hebben religie uitgevonden om in twee essentiële  behoeften te voorzien:
1. om op harmonieuze wijze in gemeenschappen samen te leven.
2. Het hoofd te bieden aan afschuwelijk leed.
Bepaalde aspecten van godsdiensten blijven relevant ook nadat hun fundamentele leerstellingen zijn verworpen; muziek, feesten en pelgrimstochten.

De seculiere wereld moet de exclusieve zeggenschap over de ervaringsgebieden van de religie opeisen. Ook het vroege christendom eigende zich de goede ideeën van anderen toe. 
Het is tijd voor de bevrijding van de behoefte van onze ziel.

Nuttige zaken.
Ontleen elementen aan verschillende godsdiensten en wijsheidtradities.
Bestudeer hun ervaringen van geestelijk en lichamelijk lijden.
Lees over de beproevingen van het gemeenschapsleven.
Religies zijn erin geslaagd ethische en metafysische theorieën te combineren met een praktische betrokkenheid  bij onderwijs, mode, politiek, ceremonies, kunst en architectuur.

Gemeenschap betekent vreemden ontmoeten. We ervaren dit als een gemis en hebben heimwee naar het verleden waarin dit wel het geval was. We leven nu in sociale getto's gebaseerd op status en beroep. Dat kan ertoe leiden dat we de rest van de mensheid als vijand gaan zien. Een feit is dat nieuwe vriendschappen na ons 30e al bijzonder zijn!

De menselijke natuur.
Het gevoel van vervreemding heeft te maken met bevolkingsdichtheid. We wonen met veel mensen op een kluitje en zijn gedwongen om niets te zien op een paar centimeter afstand. Aanraking is er in treinen, trottoirs, vliegtuighallen enzovoort.
Waar nu de overheid alles voor ons doet(!), hielpen we vroeger over en weer hulp in van buren en collega's.
We zitten in een individuele cocaon en onze voorstelling van anderen wordt gevormd door de media. Een vreemdeling is al gauw een moordenaar, inbreker, oplichter enzovoort. Alleen bij natuurrampen ontdekken we dat onze medeburgers opvallend goedhartig en hulpvaardig zijn.
We zijn eenlingen en de romantische liefde zet ons aan tot een maniakale zoektocht naar die unieke persoon die ervoor moet zorgen dat we nooit meer behoefte hebben aan mensen in het algemeen.

Werk.
De verheerlijking van professioneel succes staat centraal. De eerste vraag op een feestje; 'wat doe jij'. Het zijn pseudosociale, prestatiegerichte bijeenkomsten, om de welwillendheid van vreemden mee te kopen. Dit is discriminatie: alleen om de aandacht te krijgen die onontbeerlijk is voor ons psychische welzijn.

Religies weten van onze eenzaamheid. Ze proberen vooroordelen weg te nemen die ons er doorgaans van weerhouden een band met anderen op te bouwen. De samenstelling van de gemeenschap is van betekenis. Divers qua leeftijd, opleidingsniveau, verbonden door hun gedeelde overtuiging. En er zijn specifieke gedragscodes.

Nu. Er zijn geen plaatsen waar we vreemden tot vrienden maken, gevoelens verdiepen of delen. Zelfs restaurants kennen stammenscheidingen. Om innerlijke rust te bewaren zijn we op onszelf, tijdschriften, beurzen of workshops aangewezen. We missen een gesprek over 'zelfonthulling' : 'waar heb je spijt van, wie kun jij niet vergeven, waar benje bang voor'.

De betekenis van de verschillende religieuze feesten gaven je inzicht en waren een psychologisch doeltreffend mechanisme om je daden van het afgelopen jaar in ogenschouw te nemen.
Rituelen bevatten instructies die je houvast geven in moeilijke tijden (rouw).
Er schuilt veel in ons dat geen affiniteit heeft met gemeenschappelijke waarden maar neigt naar narcisme, afgunst en wrok. Bij religies geef je je vrijheid of persoonlijke voordelen op t.b.v de verlichting van onze gevoelens en emoties. Met name met bijzondere dagen verlichten ze die gevoelens (voedsel, feesten, dansen, geschenken).

Goedheid: volwassenen krijgen zelden een aansporing om aardig voor elkaar te zijn.

Vrijheid: is onze hoogste politieke deugd geworden. Hoe maken we het beste van onze vrijheid. 
Misschien is onze diepste wens wel dat ieman ons van onszelf komt redden. we hebben basale begeleiding nodig. We hebben rolmodellen nodig . Onze opvattingen over goed en kwaad worden gevormd door mensen met wie we onze tijd doorbrengen. Er is schaarste aan goede voorbeelden.

Het doel is beschaafde mensen voort te brengen. De literatuur geeft morele boodschappen gelegen in emotioneel geladen voorstellingen. Ze heeft een drievoudige functie: inzicht, vreugde om onze ziel te redden en de natie te helen. We lezen boeken maar stellen we ook de juiste boeken of schamen we ons de ware aard van onze innerlijke behoeften toe te geven.

De aard van onze ziel.
In ons dragen we een kostbare, kinderlijke, kwetsbare kern die we zouden moeten koesteren. Maar zelfonderzoek is er niet bij en volwassenen leven liever met vragen in plaats van antwoorden over onze verwarde, innerlijke wereld. Voor welke opgaven ziet onze ziel zich in het dagelijks leven geplaatst.
Welke vragen zijn dat:

* Hoe slagen we erin met anderen te leven?
* Hoe verdragen we andermans fouten
* Hoe kunnen we onze beperkingen accepteren en onze woede tot bedaren brengen?

Religie biedt iets dat je niet vindt in kunst, sport en filosofie. Alle vier zijn beschavingsoffensieven, maar ze doen een beroep op verschillende aspecten van ons mens-zijn.
Het is jammer als één van die trainingsprogramma's wordt verabsoluteerd. Alsof alléén kunst, die onze waarneming scherpt ons betere en gelukkiger mensen maakt.
Of alléén wetenschap, die ons denken moduleert. Tegenwoordig is sport het dominante trainingsprogramma. Alles is sport geworden: de markt is extreem competitief, het onderwijs is dat ook, via ratings, en de politiek heeft een monomane voorliefde voor het debat.

Ik zou pleiten voor een balans tussen de verschillende manieren die mensen in de loop van de geschiedenis hebben bedacht om het met elkaar en met zichzelf uit te houden.

Religie komt het dichtst bij de privésfeer. Ze traint je zelfbeheersing voor gevallen waar het er echt op aankomt. Religie brengt hele banale, allerdaagse begeertes in je eigen macht, door die te ritualiseren met een onbereikbaar idee van perfectie in stand te willen houden. De rituelen trainen is voldoende. Ze bieden een zintuigelijke totaal-ervaring. Je ziet, ruikt, proeft, om je zintuigelijke leven zichtbaar en voelbaar te maken voor jezelf en een besef van perfectionering te introduceren.

Neem, zelfbeheersing, dit is een kernpunt in alle religies, ook die zonder God. Je gaat niet zomaar met iedereen knokken, maar betracht een zekere terughoudendheid. Religie doet meer dan het aanleren van discipline, ze verheft het alledaagse tot iets bijzonders. Een religie biedt een ethisch kader, waarin zingeving mogelijk wordt. Je leeft je begeertes niet zomaar uit, maar je maakt er design van. Religie maakt van zoiets alledaags als eten een feestje.