Startpagina

Vertrouwen in de toekomst, in het leven zelf, in de goedheid van mensen...
Dat is wat we het meest nodig hebben. Maar waar halen we dat vandaan,juist nu?
In overvloed beschikbaar?
Vertrouwen is een vreemd goedje. Het heeft niets te maken met genoeg geld hebben, bleek uit een onderzoek: mensen met veel geld en tijd maken zich méér zorgen over de toekomst, dan mensen met weinig geld en weinig tijd. Alsof je vanzelf gaat piekeren als je niet genoeg te doen hebt.

Vertrouwen is ook niet hetzelfde als er blindelings van uitgaan dat alle mensen van wie je houdt altijd bij je zullen blijven, gezond en wel. Mensen met veel vertrouwen kunnen anderen juist makkelijk loslaten.

Vertrouwen is dus niet te koop, en het is niet afhankelijk van je omstandigheden. Dat is goed nieuws! Vertrouwen is gratis en voor iedereen in ovrvloed beschikbaar. Het is net zoiets als liefde : hoe meer je het uitstraalt en aan anderen geeft, hoe groter je voorraad vertrouwen wordt.

Vertrouwen is een mysterie.
Diep vertrouwen. Wat er ook gebeurt,  het is ergens goed voor, zelfs al kan ik dat nu nog niet zien.  Mijn leven is ingebed in een zinvol geheel, dat je voor het gemak 'God' kunt noemen. Maar denk niet dat vertrouwen alleen weggelegd is voor gelovige mensen. 'Vertrouwen is een mysterie', zei de Indiase wijsgeer Osho Rajneesh. 'Het is de hoogste vorm van liefde, de wezenlijke kern van liefde. Liefde is als een tempel, en vertrouwen is het binnenste heiligdom van die tempel'.

Overgave.
Alle baby's komen vol vertrouwen op aarde; Ze gaan ervan uit dat ze verzorgd zullen worden. Ze geven zich volledig over aan het leven- ze kunnen niet anders, omdat ze hulpeloos zijn en afhankelijk van anderen. Als er iets ontbreekt aan de verzorging, protesteren ze luid. Vol vertrouwen dat dat kan en mag. Maar als je opgroeit , raak je dat kinderlijke vertrouwen kwijt, althans voor een groot deel. En dat is niet erg. De wereld is nu eenmaal niet altijd veilig en je moet leren opletten. Blind vertrouwen betekent dat je niet zelf wilt blijven nadenken, maar je lot in handen legt van anderen.

Het tegenovergestelde van blind vertrouwen is ook niet goed: proberen om zelf alles onder controle te houden. Dat kan namelijk niet. Soms gaan dingen mis. Je wordt ziek, je kunt je geld verliezen, je huis kan afbranden, je kunt allerlei problemen krijgen- en iedereen gaat op een dag dood.

Volwassen vertrouwen.
Er is ook zoiets als volwassen vertrouwen, of bewust vertrouwen.
Dat is iets anders dan geloven dat het altijd goed met je zal gaan. Het is eerder zo dat je wéét dat er van alles mis kan gaan, en dat je desondanks toch bewust ontspant en van het leven geniet zoals het nu is.

Kijk naar de poes die in totale overgave op een warm plekje ligt, op haar rug met haar pootjes omhoog en haar snoet in de zon. Zij straalt vertrouwen uit. Maar bij het minste of geringste gevaar springt ze soepel overeind, onmiddelijk bereid om weg te rennen of blazend het gevecht aan te gaan, als het moet. Ze kan juist zo vol in de overgave gaan, omdat ze weet dat ze alert reageert op signalen. Een poes doet dat instinctief. Bij ons is instinct vervangen door verstand, door bewustzijn. Dus als wij ook ontspannen en vol vertrouwen willen leven, moeten we daarvoor een bewust besluit nemen.

Machteloosheid.
Hoe ga je om met je machteloosheid? Zoals zo vaak in het leven, werkt het met een paradox. Als je je gevoel van machteloosheid accepteert, verandert het in onverklaarbaar vertrouwen. Als je je machteloos voelt, betekent dat niet dat je ook machteloos bént. Het is alleen een gevoel dat gevoeld wil worden, en dan verdwijnt het weer. Daarna krijg je toegang tot je werkelijke, innerlijke kracht.
Probeer het.
Visualiseer dat je in een weiland ligt en je veilig voelt, en dat de grond plotseling vloeibaar is en je begint te drijven. En zeg dan tegen jezelf: dit is alleen maar mijn gevoel van machteloosheid - en dat mag er zijn. Oefen dit een aantal weken en na een paar weken heb je minder moeite met problemen; Je hebt je weerstand opgegeven en kunt er beter en minder gespannen mee omgaan.

Dat is vertrouwen: het bevrijdende gevoel dat alles er mag zijn, ook je gevoelens van onzekerheid en machteloosheid. Het weten dat je niet alles onder controle hoeft te hebben. Kom maar op, zeg je als het ware tegen het leven- kom maar op, met alle uitdagingen die je nog voor me in petto hebt. Ik sta er open voor. Ik vertrouw.

Mensen kunnen verstrikt raken in de leefregels die ze voor zichzelf creëren, en hoe lastig is het om hier afstand van te nemen. het zweet kan je uitbreken bij het idee dat je ook kunt stoppen met denken dat de was gestreken in de kast moet liggen, dat je partner aardiger voor je moet zijn; of dat je die ziekte niet had moeten hebben. Maar ook hoe bevrijdend het werkt om dat niet meer te denken.

Inzicht. Vaak is het niet zozeer de situatie waar je onder lijdt, maar je (negatieve) gedachten over de situatie. (lees ook The Work van Byron Katie)

Hoe werkt het?
Allereerst mag je oordelen formuleren over anderen, geliefden, collega's en vrienden, om zo te zien welke leefregels er in je hoofd zitten. We zijn van onszelf namelijk helemaal niet zo relaxed. De oordelen, of leefregels, ontwikkeleden we in onze groei naar het volwassen leven. Vaak door bitterzoete ervaringen met belangrijke anderen. Als je die gedachten er laat zijn geef je jezelf de ruimte om er iets aan te doen.

Biografie.
Negatieve gedachten komen steeds weer terug. We reageren op onze biografie: eigenlijk zien we niet wat er om ons heen gebeurt, we zien een film, een plaatje van wat we hebben aangeleerd en daarmee bewijzen wij de hele tijd dat wij gelijk hebben. Dit noemen we 'primen'. Thema's die te maken hebben met wat je leerde over het leven als kind.

Als er een negatieve gedachte voorbij komt, kun je je afvragen of het wel waar is. Dat geeft opluchting. Als je niet meer zo gelooft dat het leven anders zou moeten zijn dan het is.

Socratische vragen.
Iemand zegt: mijn huis moet schoon zijn, dus mijn kinderen moeten mijn huis niet viesmaken.
Dan ga je met socratische vragen na: is dat waar?
Kun je absoluut zeker weten dat het waar is?
Moet je huis schoon zijn?
Nee, dat moet niet.
Je leeft immers nog, toch?
Vervolgens naar de tweede regel; is het waar dat kleine kinderen je huis schoon moeten houden?
Kun je dat verwachten?
Begrijpen ze dit complexe idee al?
Je legt dus jouw leefregels op aan iemand anders.

De volgende vraag uit deze methode is: hoe reageer je op de mensen om je heen als je huis niet schoon is, wat voor stress levert dat op?

Dat kan best heftig zijn. De volgende stap is: wie zou je zijn zonder die gedachte? Dus: mijn huis is een rotzooi en ik zou niet denken: mijn huis moet schoon zijn. De meeste mensen voelen dan onmiddellijk een gevoel van vrijheid.

Andersom 'primen'.
Je hoofd gaat als een gek tekeer tegen deze gedachten,je moet jezelf trainen, ook nadat je  een nieuwe overtuiging hebt aangeleerd.: mijn kinderen hebben de tijd van hun leven als mijn huis niet opgeruimd is...

Er is een grens. Je kunt niet alles relativeren. Het geeft je echter een mogelijkheid om 'inside the box' te kijken hoe je gelukkig(er) kunt zijn in plaats van steeds te denken dat je het niet moet hebben. Het gaat om de interpretatie die je eraan geeft.

Wij lijden aan stemmingswisselingen. We zijn individueel tevreden, maar collectief ontevreden.
Ontstemming is er ook. We zijn beducht voor verlies van welvaart die in generaties is opgebouwd- die kan zomaar verdampen. Ook de globalisering, die zich aan ons voltrekt met niet te voorspellen uitkomsten, maakt onrustig. Onze economie ondervindt sterke concurrentie vanuit de opkomense economieën; de niet (meer) aan nationale grenzen gebonden financiële wereld speelt roulette met onze spaartegoeden.

De wereld wordt steeds complexer. En omdat de wereld als onoverzichtelijk wordt ervaren, worden we het maar moeilijk eens over een gezamenlijke bestemming. We moeten dus tot een gezamenlijke bestemming komen. Maar hoe?

De term 'zingeving' betekent dat je zelf aan de bak moet. Zin aanbrengen waar die tevoren niet was, een zin bepalen in het onbepaalde, betekenis geven aan het onbegrijpelijke, doelen stellen in een doelloze wereld, zin krijgen in wat je doet. Hoe complexer de wereld wordt, hoe meer zin je eraan kunt geven.

Longlifelearning.
De vaste onderdelen van zingeving aan het zinloze zijn filosofie, religie, kunst en sport. Het belang dat we aan deze vormen van zingeving hechten is af te meten aan de enorme kapitalen die we nog steeds besteden aan academies, tempels, stadions en theaters. Filosofie, religie, sport en kunst trainen basisvaardigheden in het sociale verkeer. Burgers moeten elkaar verstaan, zich in anderen kunnen inleven, de moed hebben zich in een collectief te laten gelden, maar daarin ook weer maat weten te houden.

In aanleg heeft iedereen verstand, empathie, doorzettingsvermogen en een zekere terughoudendheid. Maar in grote bevolkingsconcentraties kun je niet wachten tot deze natuurlijke aanleg zich actualiseert. Er zijn speciaal daartoe ingerichte werkplaatsen (school of life Uk) nodig om zingeving te leren beoefenen. 

Filosofie is de moeder van de overlegcultuur. We overleggen de hele dag. Het is voor de kleinste onderneming al gewenst dat de betrokkenen weten hoe de wereld in elkaar zit, dat ze zich verstaanbaar kunnen maken en dat ze een gezamenlijk handelingsperspectief ontwikkelen. Dat is de rede, een spier die je kunt oefenen: vergissingen, misverstanden en misleidingen zijn er altijd en vragen om een oplossing.

Religies regelen de rechtvaardigheid, de omgangsvormen. Rituelen zorgen ervoor dat je je persoonlijke mijlpalen kunt markeren.
Sport traint moed, doorzettingsvermogen en samenwerking op een vast speelveld.
Theater en museumzaal bevorderen maatgeven en -houden. Kunst is een oefenprogramma voor een afwijkende zienswijze. Ervaringen van mooi en lelijk kun je over je heen laten rollen, zonder dat er direct gehandeld hoeft te worden.
Dit hele pakket voor zingeving hebben we dus al eeuwen tot onze beschikking. Waarom lijden we dan toch aan collectieve stemmingswisselingen? Omdat we het hele pakket van civilisatietechnieken zijn gaan gebruiken als individueel fitnessprogramma: wij gaan naar de donder, maar ik word steeds beter. We zetten het niet in voor de vormgeving van onze gezinnen, bedrijven, verenigingen en politieke instituties. Collectief zingeven is uit.