Startpagina

'Alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid 
rijk
en aan alles gelijk.

Lucebert

Het proces van ouder worden wordt meestal als een proces van aftakeling gezien. Ieder van ons gaat hier heel verschillend mee om. Sommigen reageren met onbegrip en teleurstelling, anderen met verzet of juist heel open.
Er zijn allerlei factoren die het verschil kunnen verklaren maar de belangrijkste is onwetendheid. De problemen van de laatste levensfase kunnen aanzienlijk zijn maar het proces  van ouder worden kan ook als een spirituele weg worden gezien.

Ouder worden is een oefening in realiteitszin. Terwijl de uiterlijke mens achteruitgaat, kan de innerlijke mens vooruitgang boeken. Met de spirituele dimensie of weg bedoel ik dat het gaat om iets of iemand wat mensen ver overstijgt en zin geeft aan het bestaan.

De ouderdom drukt je als geen andere levensfase met je neus op de werkelijkheid. Ziekte, tegenslag en dood zijn een onlosmakelijk deel van het leven. Maar zolang we niet oud zijn, kunnen we dat nog enigszins vergeten. Zelfs als we een groot verlies lijden, lukt het ons meestal wel om na een tijd de gewone draad weer op te pakken. Het leven gaat verder of de tijd heelt alle wonden!!!
Als je ouder wordt, gaat dat niet meer op. Dan heelt de tijd geen wonden, maar maakt die alleen maar groter. Ook word je incasseringsvermogen minder. Veel ouderen kunnen verongelijkt of bitter worden of, angstig en depressief.

De ontgoocheling van de ouderdom kan een reden voor depressie zijn, maar kan ook dienen als oproep om wakker te worden geschud.

Draait de wereld om ons heen of is er een ander centrum van de wereld? Welke spirituele wijsheden lessen de dorst van oude zielen?
In wezen kan alles wat een mens overkomt een weg worden die ons dichterbij God of onze spirituele dimensie brengt. In wijsheid gaat het om levenskunst. De vraag; waarom moet mij dit overkomen terwijl ik altijd goed heb geleefd dient zich aan. We voelen ons onrechtvaardig behandeld en worden opstandig of apatisch. Willen we bevestigd worden in de illusie dat het leven om ons draait! De waaromvraag kan ons eindeloos bezighouden. Maar de wereld draait niet om ons.
Wat ons overkomt, heeft niet zo veel met ons te maken. Het leven is een gave en heeft een eigen ,objectieve dynamiek waarop we geen greep hebben. Al denken we dat wel.

Verwondering.
'Lijden' aan de moeite van de ouderdom is in hoge mate het gevolg van onwetendheid. Van kind af denken we dat de wereld om ons draait en dat we controle hebben. Onze cultuur bevordert die illusie . Sinds we onze identiteit niet meer ontlenen aan een groep, kerk of club, ontbreekt er voldoende basis voor onze identiteit. We identificeren ons met ons lichaam en de maakbaarheid daarvan. Al met al een wankele basis om je identiteit op te bouwen. de grote levensvragen blijven op de achtergrond. 

Welke betekenis hebben we, wat voor zin heeft het leven nog? Wat beweegt mij?

Een religieuze ervaring bestaat uit twee aspecten:

1. een besef van ongemak door tegenslag of lijden;
2. de bevrijding daarvan door contact met een hogere macht.

Ongemak kan ontstaan door gevoelens van schuld of eenzaamheid of door het gevoel niet te deugen. Schuldgevoel vanwege zaken die niet af zijn, vervreemding van de kinderen enzovoort.
Een gevoel van zinloosheid kan groeien wanneer je afhankelijk wordt en steeds minder zelf aan je leven vorm kunt geven. Je ervaart dat het leven steeds meer aan je controle ontglipt. Het besef daarvan, is het begin van transcendentie, van overgang naar de tweede bevrijdende fase.

Je doet een innerlijk stapje terug om te kijken naar je situatie. En deze waarheid maakt je vrij. Sommige mensen beginnen pas in de nabijheid van hun dood echt te leven. Wie onder ogen ziet dat het leven eindig is, haalt meer uit het hier en nu. Besef van onze eindigheid haalt de grijze routine, de vanzelfsprekendheid uit het bestaan.
De tweede fase; bevrijding.
Er verandert werkelijk iets; je voelt je getroost, krijgt nieuwe levensmoed en gaat in het algemeen heel anders naar je eigen situatie kijken. Er komt vertrouwen dat, hoe moeilijk het leven soms ook is, alles ten diepste goed is. Je kunt het ook zo zeggen: we zijn minder met ons zelf bezig. De fase van contact met God of een spirituele dimensie is de fase van overgave.

We geven ons over aan de zorgeloze beweging rond God, als een planeet om de zon,licht en duisternis horen er allemaal bij. Ons leven krijgt voor het eerst(!) zijn volle waarde. We nemen nu onze juiste plaats in de schepping in - waar we tot ons recht komen, genieten en opbloeien, ook als we ouder worden. Niet door werken maar door geloof. Alleen van nature willen we werken: problemen aanpakken en oplossen. Dat is prima en nodig.

De moeite van de ouderdom en de naderende dood zijn niet op te lossen. Het grootste lijden doen mensen zichzelf aan als ze op de een of andere manier greep willen houden op dat proces.

Juist de ontregeling, de onstporing is de weg van God, zoals Job uiteindelijk ondervond. Dit alles vraagt draagkracht van jezelf als oudere, maar ook van je omgeving. De weg is ten diepste de weg van bewustwording, hoe beperkt ook. Je leert met nieuwe ogen naar de werkelijkheid te kijken. Niet meer als iets wat je ten onrechte overkomt, en waardoor mensen gevangen blijven en zichzelf kwellen, maar als een opening, een wond die je dichter bij het hogere brengt.
Dan komt er ruimte om je hele eigen wil, al dat gesleutel aan een moeilijke situatie,los te laten.
Er verschuift iets fundamenteel, er komt ruimte voor ontvankelijkheid.